Czym jest szczęście w związku i jak je uzyskać?
Człowiek jest istotą społeczną, w której drzemie ogromna potrzeba wchodzenia w relacje z innymi przedstawicielami tego samego gatunku. Początkowo budujemy bliską więź z rodzicami, która umożliwia nam przetrwanie (Hertz 2022). W okresie dojrzewania zaczynamy wchodzić w pierwsze związki, ulegając magii zakochania. Nierzadko jako wzorzec służy nam idea miłości romantycznej, którą promuje popkultura. W rzeczywistości życie rzadko przypomina scenariusz znany z romansu czy komedii romantycznej. Kiedy nasza relacja odbiega od wizji idealnej miłości, możemy odczuwać rozczarowanie. Czym jest szczęście w związku i jak je uzyskać?
Jak ludzie definiują szczęście w związku?
Szczęście w związku trudno zdefiniować, ponieważ każdy z nas zgłasza inne oczekiwania i potrzeby. Niektórzy z nas czują spełnienie, gdy mają obok siebie bliską osobę, z którą mogą spędzić święta, wyjechać na wakacje i pójść na wesele. Inni oczekują, że partner/-ka będzie wspierać ich rozwój osobisty i zachęcać do eksplorowania świata. Istnieją także osoby, które pozostają wierne idei miłości romantycznej. Wierzą w odnalezienie swojej drugiej połówki, bratniej duszy, która ma identyczne poglądy na życie. Niestety w miłość romantyczną wpisane jest rozczarowanie, ponieważ z nikim nie zgadzamy się w 100%. Zawsze pojawiają się jakieś zgrzyty i różnice opinii. Nie brakuje również osób, dla których podstawą szczęścia w związku pozostaje dopasowanie seksualne (Levine i Heller 2020, Perel 2023, Janiszewska i Kucewicz 2020).
Szczęście to pojęcie subiektywne?
Psycholodzy, w tym Ewa Skrzypczak (2023), uważają, że szczęście w związku to pojęcie subiektywne, ale na ogół ma miejsce wówczas, gdy relacja częściej daje wsparcie i radość, aniżeli generuje cierpienie. Relacja romantyczna czyni nasze życie bardziej wartościowym i podnosi jego jakość, wzmacniając jednocześnie samoocenę. Przeciwieństwem szczęśliwego związku jest toksyczny, w którym dominują nieprzyjemne emocje, brakuje wsparcia i intymności, a relacja ciągnie nas w dół, np. obniża poczucie własnej wartości i oddala od przyjaciół.
W jaki sposób uzyskać spełnienie w związku?
Potrzeba stworzenia udanego i szczęśliwego związku jest wpisana w życie większości z nas. Chcemy dzielić się z kimś swoimi radościami i troskami. Odnaleźć w drugiej osobie wsparcie i zachętę do eksplorowania świata. Mieć partnera/-kę, z którym/-ą wyjedziemy na wakacje i pójdziemy na kolację w restauracji. W związku realizujemy różne potrzeby i mamy wobec niego odmienne oczekiwania (Hertz 2022, Łopatowska i Szubrycht 2024) . W jaki sposób możemy uzyskać w nim spełnienie?
Znaczenie komunikacji w związku
Wprawdzie komunikacja dzieli się na werbalną i niewerbalną, ale przy interpretacji gestów, mimiki, postawy ciała i tonu głosu istnieje spora przestrzeń na wyciąganie błędnych wniosków. W związku z tym informacje najlepiej przekazywać za pomocą słów, aby mieć pewność, że pozostaną zrozumiałe dla partnera/-ki. Istnieje wiele trudnych spraw, o których ciężko rozmawiać, ponieważ odczuwamy wstyd i boimy się odrzucenia. Czasem przeszkodą okazuje się ograniczony zasób słownictwa – problem szczególnie daje się we znaki przy tematach dotyczących seksualności. Z drugiej strony nikt nie jest w stanie odgadnąć naszych potrzeb, obaw, emocji i myśli, jeśli się nimi z nim nie podzielimy. Mówiąc wprost o swoich oczekiwaniach i spostrzeżeniach, mamy największe szanse, że druga osoba nas zrozumie i odpowie empatycznie, choć oczywiście nie musi tego robić (Fritz 2024).
Warto się otworzyć
Magdalena Fritz w swoim poradniku “Bliżej” (2024), który jest poświęcony intymności i życiu seksualnemu kobiet, pisze, że rezygnując z otwartej komunikacji, sporo ryzykujemy. Jeśli chcemy doświadczać przyjemności ze stymulacji, warto otworzyć się i powiedzieć partnerowi/-ce, co sprawia nam największą satysfakcję. Fritz porównuje tę sytuację do stołu, na którym znajdują się różne smakołyki. Nie wszystkie lubimy w takim samym stopniu. Nie wyrażając jasno swoich upodobań, ryzykujemy, że ukochana osoba, w dobrej wierze, poczęstuje nas tym, za czym najmniej przepadamy. Tymczasem mówiąc wprost, co chcemy wypróbować lub czego potrzebujemy, stwarzamy sytuację sprzyjającą zaspokojeniu naszych potrzeb.
Komunikacja
Skuteczna komunikacja opiera się na braku agresji i oskarżeń, pozwólmy, aby ich miejsce zajęła empatia. Skupiajmy się na faktach, swoich emocjach i potrzebach. Unikajmy żądań, szantażu emocjonalnego, zastąpmy je formułowaniem próśb, na które partner/-ka może przystać lub nie (Fritz 2024).
Komunikacja w związku wiąże się też ze stawianiem zdrowych granic i szanowaniem tych, które wyznaczyła ukochana osoba. Nie mylmy jednak asertywności z agresją ani z rzucaniem aluzji. Mamy prawo dbać o swoje potrzeby i komfort, ale nie możemy stawiać partnerowi/-ce żądań ani stosować względem jego/jej szantażu emocjonalnego. Z kolei sugerując, że coś nam nie odpowiada, nie wyznaczamy jasnych granic, przez co istnieje ryzyko, że będą nadal przekraczane (Fritz 2024). Jeśli masz problem z komunikacją swoich potrzeb i emocji, rozważ trening asertywności lub terapię. Dzięki wspomnianym formom wsparcia zyskasz nowe, przydatne umiejętności.
Wspólne wartości i cele w związku romantycznym
John Gottman i Nan Silver (2024) zauważyli, że dużą rolę w szczęśliwym związku odgrywają wspólne wartości i cele. Najlepiej, gdy pewne sprawy omawiamy na początku znajomości, ponieważ pozwala nam to uniknąć sporo nieporozumień i rozczarowań. Nie zakładajmy, że jakoś przekonamy osobę partnerską do swojej wizji wspólnego życia. Nie wszystkie tematy da się omówić na pierwszych randkach, ale warto ustalić, czy druga osoba podobnie ceni wartości rodzinne jak my i co przez nie rozumie. Gdy mówi, że nie widzi siebie w roli rodzica, bo lubi podróżować i korzystać z wolności, nie ulegajmy złudzeniu, że zmienimy jej nastawienie.
Istnieją wartości, które są mniej problematyczne niż posiadanie dzieci. Np. jeśli jedna ze stron bardzo chce praktykować religię z ukochaną osobą, ale trafia na niewierzącego/-ą partnera/-kę, może pogodzić się z samotnym uczestnictwem w rytuałach swojej wspólnoty. Każdy jednak inaczej odbiera tę samą sytuację, dlatego kluczową rolę odgrywa otwartość.
Dobrze, gdy wartości rzeczywiście są wspólne i do niczego się nie zmuszamy. Gdy np. partner uwielbia jeździć na ryby i towarzyszymy mu w tym, wbrew swojej woli, z czasem możemy mieć do niego żal. Niekiedy lepiej realizować swoje pasje w pojedynkę, ponieważ dzięki takiemu podejściu unikamy nadmiernej frustracji i niepotrzebnych oskarżeń pod adresem ukochanej osoby (Gottman i Silver 2024, Fritz 2024).
Intymność emocjonalna i fizyczna jako fundament udanego związku
Intymność wiąże się z wzajemnym szacunkiem, zaciekawieniem, pozytywnym nastawieniem do drugiej osoby i otwartą komunikacją potrzeb, obaw, emocji oraz myśli. Sprzyja tym samym budowaniu bliskości w związku. Dzięki niej czujemy się bezpiecznie i możemy otworzyć się przed partnerem/-ką, aby wyjawić swoje sekrety. Jeśli w związku brakuje intymności, cierpi na tym nasze życie seksualne. Bez niej ciężko rozmawia się o swoich fantazjach erotycznych, ulubionych formach stymulacji i granicach. Niełatwo jest też otworzyć się na pełną ekspresję podczas zbliżenia i rozluźnić swoje ciało, aby przeżyć orgazm. Intymność stanowi istotny element każdej relacji romantycznej (Fritz 2024).
Równowaga między więzią a potrzebą autonomii w związku
Początkowo, gdy poznajemy partnera/-kę, druga osoba wydaje się niezwykle interesująca. Na nasz mózg oddziałują bowiem hormony i neuroprzekaźniki, które sprawiają, że chcemy spędzać razem każdą wolną chwilę. Tymczasowo wycofujemy się z życia towarzyskiego i swoich pasji, aby skupić się na budowaniu relacji romantycznej. Odczuwamy silny pociąg seksualny do drugiej osoby, namiętność sprawia, że chcemy zlać się z nią w jedno (Levine i Heller 2020).
Z czasem potrzeba więzi nieco słabnie, ponieważ maleje stężenie hormonów i neuroprzekaźników odpowiedzialnych za zakochanie. Możemy wówczas ponownie skupić się na pracy, przyjaciołach i swoim hobby. Na tym etapie ważne jest, abyśmy potrafili zachować równowagę między potrzebą więzi a autonomii. W naszym życiu znajduje się miejsce na bliską relację romantyczną, ale też dysponujemy przestrzenią wspierającą niezależny rozwój. Jeśli wraz z partnerem potrafimy zachować balans, istnieje spore prawdopodobieństwo, że stworzymy szczęśliwy związek (Levine i Heller 2020).
Wdzięczność i docenianie partnera
Na początku znajomości docenianie ukochanej osoby przychodzi nam z łatwością. Zachwycamy się jej aparycją, erudycją, hobby i nienagannymi manierami. Dziękujemy za każdym razem, gdy wyświadczy nam przysługę. Jeśli potrzebujemy wsparcia, prosimy o nie i doceniamy dobrą wolę drugiej strony. Z czasem partner/-ka nam powszednieje, co wynika ze zjawiska habituacji (Ciccarelli i White 2023, Britt 2024). Przyzwyczajamy się do ukochanej osoby, podobnie jak do malowniczego widoku fiordów w Norwegii czy świetnej pracy. Sprawia to, że po drodze umyka nam zachwyt i wdzięczność za drobne przysługi.
W pewnym momencie nie dziękujemy partnerowi/-ce za zrobienie zakupów i posprzątanie mieszkania. Traktujemy przysługi i drobne gesty jako stały element codzienności (Fritz 2024). Tymczasem praktykowanie wdzięczności i docenianie partnera stanowi przepis na szczęśliwy związek. Do takich wniosków doszli John Gottman i Nan Silver (2024), którzy w słynnym Pokoju Miłości w Seattle przeprowadzili wieloletnie badania z udziałem par.
Jak radzić sobie z kryzysami w związku? Rola humoru i zabawy
Kryzys w związku w pewnym momencie przytrafia się każdej parze. Jest bowiem wpisany w życie, w którym zachodzą różne zmiany – pozytywne i negatywne. Wspólne zamieszkanie, ślub, narodziny dziecka – wspomniane zdarzenia kojarzymy raczej z czymś miłym i wyczekiwanym. Zapominamy przy tym, że mogą generować stres, bo zakłócają dotychczasowy stan równowagi w naszym życiu. Wymagają wprowadzenia nowych rozwiązań i zmiany dotychczasowej rutyny. Takie sytuacje sprzyjają sporom i kłótniom, podobnie jak nieprzyjemne zdarzenia – śmierć rodzica, problemy finansowe czy utrata pracy.
Szczęśliwy związek nie jest wolny od kryzysów, bo nie da się ich uniknąć. Budują go osoby, które potrafią radzić sobie z konfliktami, ponieważ na przestrzeni lat wypracowały różne przydatne umiejętności. Niektórzy rozładowują napięcie poprzez poczucie humoru i zabawne gesty. Dzięki nim potrafią sobie przypomnieć, że ważniejsza od racji jest relacja (Gottman i Silver 2024).
Przebaczenie w związku – dlaczego jest tak ważne?
Każdy człowiek popełnia błędy, nawet jeśli nas kocha i pragnie dać nam szczęście. Gdy sobie to uświadomimy, przestaniemy żywić żal do partnera/-ki i zyskamy większą elastyczność reagowania w kryzysowych sytuacjach. Bardzo ważne jest, abyśmy nie obwiniali się wzajemnie i nie czynili sobie wyrzutów. Taka postawa bardzo często prowadzi do pogardy, która przez Johna Gottmana (2024) została uznana za jednego z czterech jeźdźców apokalipsy, który znacząco zwiększa ryzyko rozstania.
Oskarżenia nie przybliżają nas do rozwiązania problemu, ponieważ druga osoba zaczyna się bronić i atmosfera jeszcze bardziej gęstnieje. Komunikacja oparta na asertywności ułatwia wypracowanie porozumienia. Ważne jest, abyśmy otworzyli się na przebaczenie w związku i zrozumieli, że my także popełniamy błędy. Gdy wybaczamy, przestajemy żyć żalem i urazą, co odbywa się z korzyścią dla naszego zdrowia (Gottman i Silver 2024). Każdy z nas doświadcza innych trudności i ma unikalną osobowość, dlatego zrozumiałe jest, że nie zawsze potrafi i chce wybaczyć. Poza tym warto pamiętać, że przebaczenie nie musi iść w parze z kontynuowaniem związku. Możemy przestać żywić urazę, a jednocześnie zakończyć relację romantyczną.
Bibliografia
- Britt M.; Psychologia dla ciebie; Wydawnictwo Zwierciadło, 2024
- Ciccarelli S., White N.J.; Psychologia; Dom Wydawniczy Rebis, 2023
- Fritz M.; Bliżej: życie intymne bez presji i w zgodzie ze sobą; Znak Koncept, 2024
- Gottman J., Silver N.; Siedem zasad udanego małżeństwa; Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2024
- Hertz N.; Stulecie samotnych: jak odzyskać utracone więzi; Słowne, 2022
- Janiszewska M., Kucewicz K.; Pięknie odmienni: jak uwolnić związek od codziennych sprzeczek i nieporozumień; Sensus, 2020
- Levine A., Heller R.; Partnerstwo bliskości; Wydawnictwo Feeria, 2020
- Łopatowska A., Szubrycht M.; Epidemia samotności: jak budować trwałe więzi we współczesnym świecie; Wydawnictwo Filia, 2024
- Perel E.; Inteligencja erotyczna: jak utrzymać bliskość w relacji; Znak Litera Nova, 2023
- Skrzypczak E.; Dlaczego on mi to robi? Jak poradzić sobie w toksycznym związku; Znak Jednym Słowem, 2023
